Уваход
У гэту нядзелю 5 мая праваслаўныя будуць сустракаць светлае Хрыстова Уваскрэсенне. Традыцыйна пасля святочнай службы адбудзецца асвячэнне страў святочнага стала. Менавіта таму мы сабралі пяць традыцыйных рэцэптаў да Вялікадня, якімі карысталіся беларусы з даўніх часоў.
Велікодная пісанка
Зваранае курынае (радзей – качынае ці гусінае) яйка размаляванае ці аздобленае рознымі роспісамі (пісанкамі) – неад'емны атрыбут стала на Светлае Хрыстова Уваскрэсенне.
Раней часцей за ўсё яйкі проста фарбавалі ў чырвонае. Апошнія ж некалькі гадоў вельмі распаўсюджаным сталі разнастайныя тэхнікі аздаблення. Яйкі распісваюць, упрыгожваюць разнастайнымі арнаментамі, ляпнінай ці аплікацыямі, напрыклад, з саломкі.
На Вялікдзень такія яйкі дораць адно аднаму, б'юцца імі за святочным сталом.
Сырная (тварожная) паска
Так па-беларуску завецца велікодны дэсерт з тварагу.
Што трэба?
- 500 грам тлустага тварагу.
- 200 грам цукровай пудры.
- Па 100 грам – масла, разынак і цукатаў з апельсінавай скуркі.
- 80 грам лясных арэхаў.
- 70 грам горкага шакаладу.
- 4 вараныя жаўткі.
- 4 сталовыя лыжкі рому і ванільная эсэнцыя.
Як гатаваць?
Тварог адціскаюць ад залішняй вільгаці з дапамогай марлі. Разынкі заліваюць кіпнем на 10 хвілін, які потым зліваюць. Гарэхі і цукаты наразаюць дробнымі кавалкамі. Шакалад цяруць на тарцы. Вараныя жаўткі пераціраюць праз сіта або відэльцам.
Размякчанае ад цеплыні масла змешваюць з цукрам і дадаюць да тварагу. Затым дадаюць арэхі, разынкі, цукаты, шакалад і жаўткі.
У замешаную тварожную масу дадаюць ванільную эсэнцыю і ром.
Форму для паскі высцілаюць марляй, куды выкладаюць тварожную масу. Яе прыціскаюць зверху грузам і пакідаюць у лядоўні на 12 гадзін. Пры гэтым, форму без дна ставяць на талерку, куды збіраецца сыроватка.
Паска (булка)
Тое, што зараз усе называюць кулічом.
Што трэба?
- 4 кг мукі найвышэйшага гатунку.
- 10-15 яек.
- 2 літры малака.
- 800 грам цукру.
- 350 грам масла (невялікай тлустасці).
- 10 грам ваніліну.
- 1 шклянка дражджэй.
Як гатаваць?
Муку двойчы прасеяць праз сіта. Затым малако сагрэць амаль да кіпення. Памешваючы, усыпаюць у яго 2 шклянкі мукі і 1 шклянку свежых дражджэй. Рошчыну пакідаюць спець пад ручніком на гадзіну.
Як рошчына падымецца, замешваюць цеста і дадаюць астатнюю муку, 10 узбітых бялкоў, 5 цэлых яек, растопленае масла, цукар і ванілін.
Таксама можна дадаць карыцу, мак, міндаль, разынкі і цукаты.
Цеста месяць каля гадзіны сухімі рукамі да тугасці, пакуль не перастане прыліпаць да стала. Гатовае цеста раскладаюць па змазаных маслам формах. Іх дно і сценкі пракладаюць пякарскай паперай. Формы запаўняюць цестам на 1/3, пасля чаго пакідаюць пастаяць яшчэ гадзіну перад выпяканнем, каб булка вырасла.
Пры афармленні булак зверху выкладаюць з цеста кветкі, каласкі і птушак, а на галоўную булку – крыж.
Перад выпечкай булкі змазваюць яечным бялком, каб атрымалася залацістая скарынка. Духоўку даводзяць да +220°C, пасля чаго булкі выпякаюць 35-40 хвілін. Калі залішне румяніцца ніз, на дно духоўкі ставяць міску з вадой. Калі верх – булкі накрываюць змочанай у вадзе пякарскай паперай.
Гатоўнасць правяраюць драўлянай палачкай. Гатовыя булкі зверху прысыпаюць кменам, макам, глазурай з цукру або каляровай пасыпкай.
Велікодная бабка
Святочны пірог з разынкамі і міндалем. Дзякуючы свайму рэцэпту, які вядомы на беларускіх землях з XIV стагоддзя, некалькі дзён захоўвае мяккасць і свежасць.
Што трэба?
- 1 літар мукі.
- 10 жаўткоў.
- 5 яек.
- Шклянка малака.
- 200 грам цукру.
- 130 грам разынак без костак.
- Паўшклянкі топленага масла.
- 65 грам міндалю.
- 50 грам дражджэй.
- 65 грам цукатаў або апельсінавай цэдры, смажанай у цукры.
- Таксама выкарыстоўваюць алей і паніровачныя сухары для формы.
Як гатаваць?
Паўлітра мукі разводзяць шклянкай цёплага малака, змяшанага з дражджамі (50 грам). Атрыманае перамешваюць і пакідаюць у цёплым месцы, каб расло цеста. Калі цеста ўздымецца, пакрысе даліваюць 10 узбітых жаўткоў і 5 яек, якія перамешваюць. Затым дасыпаюць рэшту мукі і ўзбіваюць цеста, пакуль не пачне адставаць ад рук.
Пасля ўсыпаюць 200 грам цукру і ўліваюць топленае масла пакаёвай тэмпературы. Урэшце ўкідваюць тонка нарэзаны ўздоўж міндаль (65 г), разынкі (130 г) і цукаты.
Атрыманае размешваюць і кладуць у форму, змазаную алеем і абсыпаную сухарамі. Пры гэтым, форму запаўняюць напалову. Калі цеста дадаткова падрасце, пірог выпякаюць у гарачай печы гадзіну і 15 хвілін.
Завіўныя зразы
Абавязковым на велікодным стале была і мясная страва. Напрыклад, завіўныя зразы.
Што трэба?
- Ялавічына (мяса каровы) – 450 грам.
- Свіны фарш – 150 грам.
- Цыбуля – 120 грам.
- Вяршкі (сліўкі) – 250 мілілітраў.
- Адно яйка.
- Лыжка смятаны.
- Шчопаць кмену.
- Тры зорачкі гваздзікі.
- Тры лаўровыя лісткі.
- Галоўка часнаку.
- Чорнага перца 10 гарошынак.
- Алей – 6 сталовых лыжак.
- Пук пятрушкі.
- Соль і пераць – па смаку.
Як гатаваць?
Мяккую ялавічыну нарэзаць папярок валокнаў на вельмі тонкія лустачкі, адбіць іх малатком, пасаліць і паперчыць. Для начынення спатрэбіцца свіны фарш. Для запраўкі фаршу дробна пасячы цыбулю і абсмажыць на алеі да залацістага колеру. Сам фарш прыправіць, дадаць астылую смажаную цыбулю, жаўток і лыжку смятаны. Перамяшаць да аднароднай масы.
На адбіты кавалак ялавічыны пакласці начыненне, згарнуць у рулет і завязаць атрыманы рулет у некалькіх месцах кулінарнай ніткай. Нітку спачатку лепш патрымаць у гарачай вадзе для зручнасці.
Зразы абсмажыць на разагрэтым алеі з абодвух бакоў. Потым рулеты перакласці ў посуд для запякання. Паліць іх вяршкамі, дадаць чорнага перцу гарошкам, крыху гваздзікі, шчопаць кмену, некалькі лаўровых лісткоў, памяшаць і пакінуць запякацца пры 180 градусах у духоўцы на 20 хвілін. Праз 10 хвілін парэзаць часнок і ўкінуць яго ў вяршковы соус. Каб надаць зразам адмысловы водар і смак, іх трэба падаваць з насыпанай пятрушкай.
За сталом на Вялікдзень не забудзьцеся на традыцыйнае віншаванне: Хрыстос уваскрос! Сапраўды ўваскрос!
Рэкамендуем вам:
Падзяліцца
91
